Βάλτε τα “σκυλάδικα” στις τάξεις!!!

Του Παναγιώτη Λευθέρη

25η Μαρτίου 2010. Μετά από 26 χρόνια ξαναμπαίνω για πρώτη φορά σε σχολικό λεωφορείο των Κυθήρων. Νοσταλγία και αναμνήσεις από φευγάτη νεότητα. Τότε και τώρα, προς χάριν της μόρφωσης έπρεπε ένα τσούρμο μαθητές να κλεινόμαστε σαν τα κοτόπουλα για 2 ώρες την ημέρα στις λαμαρίνες του οχήματος. Και βέβαια όπως τότε, έτσι και τώρα, οι αγαπητές και φιλόξενες φατσούλες των μαθητών βρίσκουν τρόπο με τον χαβαλέ να γράφουν μια άλλη παράλληλη σχολική ιστορία.

Έχουμε όμως και την μουσική… “Αναγκαστική ακρόαση”, όπως λέμε “αναγκαστική εισπνοή” για χώρους που ενώ απαγορεύεται γαμώτο, καπνίζουν. Από μαθητής ήμουν κατά του φασισμού να ακούγονται κωλομουσικές στο λεωφορείο. Όντας όμως πάντα μειοψηφία, βυθίστηκα στην θέση μου σιωπώντας. Στα μεγάφωνα του λεωφορείου, "λαϊκοποπ" άσματα, κατάλληλα μάλλον για να διασκεδάζουν νεόπλουτους μεσήλικες σε κιτς πολυτελή κέντρα διασκέδασης στην πόλη, παρά να συνοδεύουν καθημερινά για δύο ώρες τρυφερούς νέους στην μορφωτική τους διαδικασία. Και ποια “μορφωτική διαδικασία” δηλαδή… Εννοούμε όλα αυτά που τα παιδιά πιστεύουν ότι αφορούν άλλους. Ενώ η μουσική, νομίζουν (παιδιά είναι), ότι είναι κάτι δικό τους. Απόδειξη ότι κανείς από τους “δυνάστες” τους (τρόπος του λέγειν, μην παραπονιέστε παρακαλώ) καθηγητές ή γονείς δεν ενδιαφέρεται για το τι ακούν κάθε μέρα στο λεωφορείο τα παιδιά τους. Ποιος γνωρίζει στη σημερινή Ελλάδα ότι η μουσική είναι μόρφωση (εκτός από διασκέδαση) και αξίζει να γνοιαστεί κάποιος για αυτή; Η πολιτεία πάντως το αγνοεί πολλά χρόνια τώρα. Για αυτό είμαστε και η μόνη χώρα στον πολιτισμένο κόσμο που δεν έχει ακαδημία μουσικής (ή κινηματογράφου ή χορού ή θεάτρου κ.τ.λ.). Αν για παράδειγμα κάποιο από τα παιδιά του λεωφορείου θα ήθελε να αποκτήσει κάποτε ένα πανεπιστημιακό πτυχίο στο βιολί (λέμε τώρα, που να μάθει βιολί στα Κύθηρα) και δεν του φτάνουν τα χρήματα για να πάει στην Γερμανία ή στην Αγγλία, μπορεί αν θέλει να πάει στην Τουρκία ή στην Αλβανία. Στην Ελλάδα πάντως δεν μπορεί.

Πίσω στο λεωφορείο τώρα, μεταξύ ύπνου και ξύπνιου νομίζω ότι ονειρεύτηκα ότι κάποιος σύλλογος διδασκόντων ή γονέων ως εκ θαύματος αποφάσισε να επιληφθεί του ζητήματος και ρωτούσε εμένα ως “ειδικό” να τους πω τι μουσική μπορεί να συνοδεύει τα παιδιά στο σχολείο ( ή όπως λέμε στο απόσπασμα). Νομίζω ότι το 4΄33΄΄του John Cage σε λούπες θα ήταν η καλύτερη επιλογή γιατί αν, από φασιστική παρόρμηση, επέλεγα κάποια μουσική που να ακούγεται, για παράδειγμα του Μπαχ (του Ιωάννη – Σεβαστιανού, όχι των άλλων) είναι βέβαιο ότι τα παιδιά θα συχαινόντουσαν τον Μπαχ. Γιατί βέβαια ανάμεσα στον Μπαχ και στην Βίσση δεν υπάρχει τίποτε ενδιάμεσο οπότε τα μίντια θεωρώντας ότι ο Μπαχ είναι βαρύς μας λούζουν νυχθημερόν με την Βίσση και τους επιγόνους της. Άλλωστε στα μίντια υπάρχουν και “τα φράγκα” ενώ η εκπαίδευση έχει μόνον μισθοδίαιτους δημόσιους υπαλλήλους. Άσε λοιπόν τα μίντια να αποφασίζουν για τι μουσική θα παίζεται στο λεωφορείο. Τα μίντια έχουν μαγικές δυνάμεις. Διαμορφώνουν γούστα όπως διαμορφώνουν συνειδήσεις. “Φτιάχνουν” το προϊόν και το έχεις “καταναλώσει” χωρίς καν να το καταλάβεις. Κάνουν τα παιδιά να πιστεύουν ότι είναι cool συμμετέχοντες στο παγκόσμιο σήμερα ενώ στην πραγματικότητα τα βυθίζουν στον άκρατο επαρχιωτισμό (όχι γεωγραφικό βέβαια) από τον οποίο, ίσως τελικά, να μην καταφέρουν να ξεφύγουν. Και έτσι τα αφήνουν καταδικασμένα να μην συναντηθούν ποτέ, με τον θησαυρό που βρίσκεται δίπλα τους, όπου για να τον έβλεπαν, αρκεί να κοίταζαν μακριά από τον βόθρο. Θησαυρός, όχι μόνο γιατί εμπεριέχει a – priori γνωστική αξία, άλλα γιατί θα μπορούσαν με την επαφή μαζί του να κάνουν τις ζωές τους πολύ πιο ενδιαφέρουσες.

Ερώτηση πριν από τον ύπνο: Πως να ξεφορτωθούμε τα “σκυλάδικα” από το λεωφορείο;
Απάντηση: Μοναδική λύση είναι να διδάσκονται υποχρεωτικά (ναι τα “σκυλάδικα”) μέσα στις τάξεις! Η εκπαίδευση είναι η μοναδική δύναμη που μπορεί να εξουδετερώσει σήμερα την δύναμη των μέσων ενημέρωσης!

Μετά από το φοβερό αυτό συμπέρασμα, αποκοιμήθηκα τελείως και επειδή τα όνειρά μου είναι το ίδιο άναρχα και αδόμητα με τις σκέψεις μου, ονειρεύτηκα κάποιες άσχετες ερωτήσεις:

Τελικά είναι δυνατόν τα τραγούδια και οι μουσικές που παίζονται στα περισσότερα ραδιόφωνα, τηλεοράσεις και κέντρα διασκέδασης να έχουν κάποια σχέση με την οικονομική κρίση;
Μπορούμε να βγάλουμε κάποιο συμπέρασμα για το οικονομικό μας χάλι, από το καλλιτεχνικό προϊόν που προτιμά να καταναλώνει η φωνασκούσα πλειοψηφία στη σύγχρονη Ελλάδα;
Μήπως η τρέχουσα οικονομική κρίση βρίσκεται σε άμεση συνάφεια με μια άλλη πολιτιστική κρίση, η οποία, παρότι δεν μιλά κανείς ιθύνων για αυτή, ουσιαστικά ροκανίζει εδώ και πολλά χρόνια τις συνεκτικές δομές αλλά και το ηθικό υπόβαθρο της κοινωνίας μας; Χαρακτηριστικά που σίγουρα έχουν σχέση και με την οικονομία.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Ή μάλλον από το τέλος.

25η Μαρτίου 2010. Μετά από 26 χρόνια ξαναμπαίνω για πρώτη φορά σε σχολικό λεωφορείο των Κυθήρων. Νοσταλγία και αναμνήσεις από φευγάτη νεότητα….

Παιδικές συμπεριφορές

Το πιο επικίνδυνο παράγωγο της οικονομικής κρίσης που μας πολιορκεί δεν είναι η πείνα. Είναι η μισαλλοδοξία, που στην κυριολεξία τρέφεται από τέτοιες καταστάσεις και γιγαντώνεται. Μην ξεχνούμε τι έγινε στην Γερμανία πριν λιγότερο από έναν αιώνα. Μια βαθιά οικονομική ύφεση γέννησε τον ναζισμό. Ένα ολόκληρο έθνος πίστεψε στο παραμύθι ότι κάποιος άλλος ευθύνεται για το χάλι του και πριν ακόμη αυτοκαταστραφεί, έριξε στην πυρρά έξι εκατομμύρια αθώους Εβραίους. Στις μετέπειτα εποχές βλέπουμε πάντα την μισαλλοδοξία να κυριαρχεί κάθε φορά που η μιζέρια καταβάλει τις κοινωνίες των ανθρώπων. Φονταμενταλισμοί, εκκαθαρίσεις, γενοκτονίες, εκτοπισμοί, κοινωνικές διακρίσεις, ξενοφοβίες, ομοφοβίες και ρατσισμοί, σε όλα τούτα κινητήριος δύναμη ή απαραίτητη συνθήκη, είναι αυτή, η ανθρώπινη προκατάληψη που εξελίσσεται σε μίσος, για το διαφορετικό. Είναι η αδυναμία που έχει ο άνθρωπος να καταλάβει και να αναλάβει την ευθύνη για αυτά που του συμβαίνουν και η προσπάθειά του να την ρίξει στις πλάτες κάποιου άλλου, συνήθως πιο αδύναμου. Όπως ακριβώς κάνουν και τα παιδιά στο παιχνίδι τους.

Μπορεί κάποιος να χαρακτηρίσει αυτές τις καταστάσεις ακραίες, δεν είναι όμως έτσι. Νωπές είναι ακόμη οι μνήμες του εμφυλίου πολέμου που στοίχισε στην χώρα μας ακόμη περισσότερη δυστυχία και από αυτόν τον μεγάλο πόλεμο. Στα Κύθηρα τα σημάδια του είναι ακόμη εμφανή και οι γονείς μας που τον έζησαν, τίποτα δεν μπορούν να εξηγήσουν. Καμία “διαφορά πολιτικών συστημάτων” ή “εμπλοκή ξένων δυνάμεων” δεν είναι δυνατόν να εξηγήσει πως μπορείς να φτάσεις στο σημείο να σφάζεις τον συμπατριώτη σου, τον γείτονά σου, τον φίλο σου ή τον αδελφό σου. Επειδή “ήταν κουμουνιστής” ή επειδή “ήταν δεξιός”. Μόνο η σκοτεινή ανθρώπινη εμπάθεια που τρέφεται από την μισαλλοδοξία, η οποία πείθει ότι κάποιος άλλος “φταίει για όλα”, μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο να στραφεί κατά του ανθρώπου με τόσο μίσος.

Γιατί όμως ένοιωσα την ανάγκη να τα γράψω σήμερα όλα αυτά; Κινούμενος σε σελίδες κοινωνικής δικτύωσης στο internet, όπου ανθεί μια άλλη τσιριγώτικη κοινωνία ανταλλάσσοντας αστεία, αποφθέγματα, παιχνίδια, τραγούδια, βιντεάκια και άλλα πολλά, έπεσε στην αντίληψή μου και ένα γκρουπ νοσταλγών του δικτάτορα Παπαδόπουλου με χιλιάδες μέλη, κυρίως νέα παιδιά που ούτε καν γνώρισαν την δικτατορία. Ένοιωσα ένα ξύπνημα μέσα μου, ακούγοντας την μισαλλοδοξία να μου χτυπά την πόρτα. Αναρωτήθηκα πως δεν τον είχα σκεφτεί πιο πριν, ότι όλη αυτή η απαξία του πολιτικού μας συστήματος που πλημμυρίζει τα τηλεοπτικά κανάλια σε καθημερινή βάση θα οδηγούσε πολλούς ανθρώπους προς την συμπάθεια αυταρχικών και απολυταρχικών λύσεων. Και μη έχοντας που αλλού να στραφούν, οι εν λόγω συμπολίτες μας, στρέφονται προς το κοντινό παρελθόν και θαυμάζουν μια διακυβέρνηση “δια του φόβου”, θλιβερών και ανίκανων δικτατόρων που περιθωριοποίησαν την Ελλάδα και “χάρισαν” την μισή Κύπρο στους Τούρκους.

Και βέβαια γιατί να μην σκέπτονται έτσι αφελώς επικίνδυνα αυτοί οι νέοι συμπολίτες μας; Τι μπορεί να ανακόψει τέτοιου είδους σκέψεις και συμπεριφορές; Είμαστε μάλλον μια πολιτεία ανθρώπων που λαμβάνει αποφάσεις με βάσει το συναίσθημα και λιγότερο με την λογική. Μεγαλώνουμε με μια εκπαίδευση από το σπίτι και το σχολείο που μας πείθει ότι είμαστε οι πιο ωραίοι και οι πιο έξυπνοι. Και όταν αποτύχουμε στη ζωή μας ή στην κοινωνία μας θα ρίξουμε αλλού το φταίξιμο. Στους Ευρωπαίους και Αμερικάνους γιατί δεν μας εκτιμούν όσο πρέπει και μας πολεμούν, στους μετανάστες γιατί έρχονται να μας φάνε το ψωμί, στους Μουσουλμάνους και τους Εβραίους γιατί είναι επικίνδυνοι φονταμενταλιστές και θέλουν να κυριαρχήσουν , στους ομοφυλόφιλους γιατί δεν είναι “φυσιολογικοί” όπως εμείς, στα λαμόγια που είναι όλοι εκτός από εμάς και στους πολιτικούς που ενώ ξέρουμε ότι είναι διεφθαρμένοι τους ξαναψηφίζουμε στις επόμενες εκλογές. Παράλογος ο “καμβάς”; Όσο παράλογη είναι και η σκέψη μας. Και μετά τι; “Πού σαι ρε Παπαδόπουλε να βάλεις τάξη! Βάλε μια σκούπα να τους μαζέψεις όλους και θα βοηθήσουμε και εμείς! Όσοι διαφωνούν στην πυρρά!”

Φίλοι μου, του εν λόγω γκρουπ κοινωνικής δικτύωσης, την ιστορία διαδέχονται περίοδοι τάξης και αταξίας. Το να βάζεις κάποιον να σου στερεί τον λόγο και την ελευθερία στο όνομα της τάξης έχει αποδειχθεί ότι είναι και απάνθρωπο και αποτυχημένο σύστημα.
Και αγαπητοί μου συμπατριώτες, με χίλιους - δύο χιλιάδες οικονομικούς μετανάστες στα Κύθηρα να προσπαθήσουμε να αντιμετωπίσουμε με αξιοπρέπεια την οικονομική κρίση χωρίς “παιδικές συμπεριφορές”.